بخش دوم| از سختی تحمل زخم زبان ها تا ایجاد امنیت شغلی برای طلاب

به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا،  مسائل معیشتی و اقتصادی بی شک در تحصیل و علم آموزی طلاب بسیار تأثیر گذار است و هیچ فردی نمی تواند ارتباط میان آرامش ذهنی و مسائل مالی را منکر شود.

خبرگزاری رسا چندی است اقدام به انتشار فراخوانی جهت تجمیع نظرات طلاب و فضلا و اساتید حوزه پیرامون معیشت طلاب کرده است.

این فراخوان که با استقبال بسیار خوب مخاطبان خبرگزاری رسا، مواجه شده است مطالب و پیشنهادات و انتقادات مهمی را پیش روی خود می بیند و در آینده نزدیک با تجمیع این نظرات، آنها را برای تصمیم گیری به نهادهای بالادستی حوزه ارسال خواهد کرد.

در این نوشتار قصد داریم به ارائه گزارشی بپردازیم از بخشی از نظرات طلاب که در روزهای گذشته به دست ما رسیده و نکات مهمی در آنها بیان شده، امید است که این اقدامات زمینه را برای توجه بیشتر مدیران و مسؤولان حوزه های علمیه نسبت به وضعیت نامطلوب اقتصادی و معیشتی طلاب و فضلای حوزه فراهم کرده و در آینده نزدیک دغدغه طلاب عزیز نسبت به این مسأله کاهش یابد.

سختی تحمل زخم زبان ها

کاربری با بیان مشکلات زندگی طلاب می گوید: سخت تر از مشکلات زندگی، تحمل زخم زبان ها و سیل تهمت هایی که از جانب عده ای از مردم دانسته یا نادانسته به سمت طلاب روانه می دارند است و از طرفی عده ای از بزرگان حوزه و تصمیم گیران سبک زندگی فقیرانه را به طلاب توصیه می کنند در حالی است که این گزاره ها هرگز در منابع شیعی موجود نیست و طلاب باید بسیار بزرگتر از زندگی فقیرانه تفکر کنند و این نظریه نامعلوم که طلاب باید در فقر کامل باشند به طور کل باید مردود گردد‌ که البته این منافی زندگی زاهدانه اختیاری نیست بلکه طلاب باید در اندازه تمدنی تربیت شوند و فکر و زندگی کنند.

این کاربر رهایی از موازی کاری از سوی متولیان مساجد، و تجمیع درآمد های مساجد و اختصاص حقوق برای روحانی مسجد را راهکار مناسبی برای طلاب مبلغ می داند و می گوید: روحانی مسجد و امام جماعت باید ساعات بیشتری را در مسجد سپری و به مشکلات مردم رسیدگی کند ؛به عبارت دیگر حضور روحانی در مسجد باید به گونه ای باشد که کل زندگی اش تامین شود و نیازی به کار کردن در جای دیگری نداشته باشد به این ترتیب هم از حجم سختی معیشت و مشکل اشتغال طلاب کم می شود هم مساجد از رکود بیرون می آیند و به جایگاه حقیقی خود نزدیک تر می شوند و هم جایگاه امام جماعت حفظ می شود و برای حق الزحمه خود مجبور نیست دست خود را پیش هیأت امنا دراز کند.

کاربر دیگری افزایش شهریه متناسب با تورم را بهترین راه برای تأمین معیشت طلاب می داند و می گوید: منِ طلبه به تنهایی هم اگر بخواهم زهد داشته باشم، این شهریه کفایت زندگی را نمی کند، چه رسد زن و بچه و نمی توان خانواده را مجبور به زهد کرد؛ از سوی دیگر گذاشتن برخی شرط ها برای دریافت شهریه مناسب نیست به عنوان مثال گفته می شود اگر طلبه ای شغل آزاد داشته باشد شهریه اش قطع خواهد شد در حالی که برخی طلاب می توانند در کنار درس با پرداختن به شغل آزاد مشکلات شان را بر طرف کنند.

تولید صنایع خلاق فرهنگی و فعالیت خانگی همسران طلاب

مرتضی رنجبر تولید صنایع خلاق فرهنگی اسلام ناب از سوی گروه های طلبگی را برای مناسب کردن وضعیت معیشتی طلاب پیشنهاد می دهد و چنین کاری را حتی تمدن ساز نیز می داند و ادامه می دهد: امروزه صنایع خلاق فرهنگی در دنیا بسیار رشد فزاینده ای داشته اند و کشورهایی همانند امارات، ترکیه و عربستان سرمایه گذاری فراوانی در این زمینه انجام داده اند که نیازمند نو آوری است که خود من بیش از 5 سال در این زمینه تحقیق کرده ام.

کمک کردن همسران در تأمین نیازهای زندگی به طلاب پیشنهادی است که از سوی یکی از کاربران بیان شده است؛ به نطر این کاربر، همسران طلاب می توانند حداقل برخی نیازهای زندگی خانواده همانند، مربا، رب و مسائل خیاطی را خودشان تأمین کنند اما متاسفانه یا بلد نیستند یا همت ندارند.

این کاربر ادامه می دهد: پیشنهاد می دهم سرمایه ای برای یادگیری هنرهای داخلی منزل همانند خیاطی بسیار مناسب است؛ همچننی برخی فعالیت هایی که طلاب انجام می دهند از روی کم اطلاعی است بنابراین برگزاری دوره های مشاوره اقتصادی بسیار می تواند مؤثر باشد؛ به عبارت دیگر بسیاری از طلاب هنرمند هستند اما هنر استفاده از آن را ندارند.

نارضایتی طلاب از کم بودن میزان شهریه

حاجی پور که ناچیز بودن شهریه را دلیل رو آوردن طلاب به شغل آزاد و فاصله گرفتن از درس می داند، کمک گرفتن از دولت برای معیشت طلاب را پیشنهاد می دهد.

کاربری نیز از کم بودن شهریه انتقاد کرده و می گوید: چند روز گذشته فرزندم و همسر باردارم به ویروس آنفولانزا مبتلا شدند اما به دلیل نداشتن پول نتوانستیم به دکتر مراجعه کنیم و پس از پرداخت شهریه نیز تمام شهریه صرف درمان آنها شد.

کاربران فراوانی شهریه را ناچیز دانسته اند و برخی می گویند با این شهریه نمی توانیم یک اسباب بازی ساده برای فرزندان مان خریداری کنیم و حتی به دلیل این که فرزندان مان با این وسایل آشنا نشوند آنها را به بازار نمی بریم.

برخی دیگر می گویند اگر خدایی نکرده مشکل پزشکی برای فردی از خانواده اتفاق افتد، پولی برای خورد و خوراک باقی نخواهد ماند؛ برخی نیز از مسؤولان سؤال می کنند با این شهریه حتی نمی توانند اجاره خانه را تأمین کنند چه رسد به خرید خانه و به چه دلیل مسؤولان برای ساخت خانه های سازمانی برای طلابی که قصد خرید خانه دارند، اقدام نمی کنند.

سجاد حردان با تقدیر و تشکر از تلاش های مسؤولان می گوید: نمی دانیم این مقدار شهریه را در چه زمینه ای صرف کنیم؛ اگر بخواهیم صرف درمان فرزندان کنیم پولی برای خورد و خوراک نمی ماند و اگر برای خورد و خوراک فرزندانمان هزینه کنیم سلامتی آنها را چه کنیم!

در نظر گرفتن کمک هزینه برای فرزند دار شدن پیشنهادی است که از سوی کاربران مطرح شده است.

 کاربری نیز می گوید به دلیل مشکلات مالی و عدم توان برای پرداخت شهریه همسرم را به خانه پدرم فرستاده ام و در روزهای تعطیل نیز کارگری می کنم تا بتوانم پولی برای خانواده ام بفرستم.

کاربری که دارای شهریه رتبه یک و دو فرزند و بیماری سندروم تیتز است، می گوید: سه ماه اجاره،11 قسط از اقساط وام مرکز خدمات و 5 قسط از وام صندوق قرض الحسنه دفتر تبلیغات عقب افتاده است و تمامی ضامن ها همیشه تماس می گیرند و شاید نزدیک به پنج سال است نتوانسته ام حتی یک شلوار خریداری کنم و خانواده ام حسرت یک وعده برنج یا میوه دارند بنابراین چگونه می توانم در کلاس درس حاضر شوم یا مطالعه کنم.

علی فاطمی نیا نیز از شرط اتمام سطح یک برای دریافت دفترچه بیمه تأمین اجتماعی انتقاد کرده و می گوید: بسیاری از طلاب مشغول به تحصیل در سطح یک متأهل و دارای فرزند هستند بنابراین آنها باید برای حتی یک بیماری سرماخوردگی ساده نزدیک به صد هزار تومان هزینه کنند وی همچنین خانه دار نبودن و تأمین هزینه اجاره مسکن را از مشکلات مهم طلاب می داند.

علی اعلمی نسب نیز می گوید: در مورد وضعیت معیشت طلاب همین قدر بگویم که در خیلی موارد افتضاح است گاهی بعضی مردم که از ما سوال می کنند چقدر می‌گیرید و مزایای شما چیست؟ هنگامی که جواب می دهیم تعجب می کنند ولی طلاب همه مشکلات را به خاطر خدا پذیرفته اند.

علی خطاب به مسؤولان می گوید: از مسؤولان درخواست می کنم یک ماه به جای ما و با شهریه ما زندگی کنند ببینند واقعا میشه آیا؟ بنابرین طلبه باید هم کار کند و هم درس بخواند که آن موقع هم باید از کیفیت و کمیت درس خواندن بزند.

کاربری دیگر می گوید: با بچه مریض که ۹بارعمل قلب کرده، با تشنج، با بیماری های روده و معده به نظر شما می توان با این مقدار شهریه هزینه های درمان را تأمین کرد؟ امیدوارم فوری نگویید بیمه تکمیلی هست، که جواب گوی این درمانها نمی شود زیرا هزینه های نگهداری از یک بیمار فقط همین ها نیست و بسیار زیادتر از بیمه تکمیلی است.

هدفمند کردن شهریه و وجوهات

مجتبی میرزایی از شیوه افزایش شهریه انتقاد می کند و می گوید: شهریه باید برای تمامی طلاب افزایش پیدا کند البته نه به صورت یکسان، زیرا از طلبه نخبه حتما باید حمایت کرد حتی اگر از وضعیت مالی مناسبی برخوردار باشد اما طلبه ای که استعدادش در حد متوسط است نیز باید به میزان استعدادش حمایت شود و طلبه ای که از وضعیت مالی بسیار پایین برخودار است را نیز نباید فراموش کرد حتی اگر نخبه نباشد.

کاربری منابع  مالی در زمینه معیشت طلاب اعم از وجوهات، اوقاف، بودجه های سازمانی و موارد دیگر را مناسب می داند اما از نظر وی مشکل عمده در این زمینه معیارهای نادرست اختصاص شهریه به طلاب  و سوء مدیریت است؛ این کاربر اختصاص شهریه در قبال کار طلبگی همانند فعالیت علمی، تربیتی و فرهنگی را پیشنهاد می دهد.

کاربر دیگری ایجاد پرونده اقتصادی در کنار پرونده تحصیلی برای هر طلبه را پیشنهاد داده و می گوید: آحاد روحانيون علاوه بر خود اظهاری در زمينه همه منابع درآمدی و املاک و مستغلات خود و خانواده به دفتر حقوقی حوزه وکالت دهند که امکان استعلام وضعيت حسابها و املاک و خودرو از سوی حوزه علمیه وجود داشته باشد، اگر اين پرونده به روش درستی تشکيل شود و اطلاعاتش ساليانه به روزرسانی گردد می توانند طلاب را مانند ساير مردم مثلا در ده دهک درآمدی طبقه بندی کنند و افرادی که نيازمند نيستند به حداقل پرداخت معيشتی به آنها اکتفا شود و افراد نيازمند بيشتر برخوردار شوند.

امنیت شغلی برای طلاب

کاربری دیگر اضافه کردن شهریه را راه حل مناسبی نمی داند، بلکه از نظر وی باید در زمینه ایجاد شغل یا امنیت شغلی طلاب چاره ای اندیشید، این کاربر می گوید: طلبه ای که سطوح را گذارنده است به دلیل نبود کار یا امنیت شغلی احساس سرخوردگی می کند؛ امروزه اگر یک طلبه پس از اتمام تحصیلات می خواهد وارد شغلی شود باید دوباره آزمون های کتبی و شفاهی را طی کند تا بتواند وارد شغل مورد نظرش شود.

از سوی دیگر طلاب طرح هجرت یا مدرسان حوزه نیز از امنیت شغلی برخوردار نیستند و شهریه یا حقوق آنها بسیار ناچیز است و اداره کاری نیز محسوب نمی شوند؛ بنابراین اگر مدرس یا مبلغ در صورتی که با مشکل پزشکی مواجه شود حق استفاده از مرخصی استعلاجی ندارد و تمامی حقوق و مزایای وی قطع خواهد شد.

میرقادری کار آفرینی را برای وضعیت معیشتی طلاب پشنهاد داده و در این زمینه می گوید: حوزه علمیه باید برای انجام دادن هر فعالیتی نیروهای مورد نیازش را از میان طلاب تأمین کند هرگونه فعالیتی که انجام می دهد باید کار آفرینی کند؛ از نظر وی حوزه می تواند در زمینه تجارت نیز طلاب را یاری رساند بدین گونه که خرمای بخش جنوب را به کمک طلاب جنوبی را خریداری کند وبرای فروش به طلاب شمالی دهد یا این که محصولات شمال را به کمک طلاب شمالی خریداری و به طلاب نقاط دیگر کشور برای فروش واگذار کند.

کاربری با انتقاد از مانع شدن مسؤولان برای فعالیت اقتصادی طلاب می گوید: شهریه بسیار ناچیز است و کفاف زندگی را نمی دهد گرچه قائل هستیم که برکت دارد ولی واقعا با این تورم نرخ اجناس و رفت و آمد اصلا جواب گو نیست؛ ازطرفی بزرگواران هر گونه اشتغال را برای طلاب تحریم کرده اند و از سوی دیگر ساعت کلاس درسها و اینکه همه روزه بودن کلاس ها خودش مزید بر علت است که وقت کافی برای امرار معاش از طریق کار وجود نداشته باشد و اگه واقعا خانواده نبودن چطور می‌خواستیم زندگی روزمره را بگذرانیم با این شهریه کم و ناچیز و حال بماند چقدر فشار روحی بر ما وارد که تا به این سن به جای اینکه دردی از دردهای اقتصادی خانواده برداریم خودمان درد هستیم.

افزایش منازل شهرک مهدیه

کاربری با اشاره به تلاش های صورت گرفته برای شناسایی موقوفات حوزه علمیه، می گوید: وسعت زمین های شهرک مهدیه بسیار زیاد است و می توان با استفاده از موقوفات منازل بیشتری در جهت استفاده طلاب در نظر گرفت؛ البته در زمینه سکونت طلاب در شهرک مهدیه نیز باید تدبیر صورت گیرد نه این که شخصی هفت سال سکونت داشته باشد و شخصی که مدتش تمام نشده است را بیرون می کنند گرچه بسیاری از طلاب که توان خرید و حتی اجاره منزل را ندارند دارای شرایط استفاده از شهرک مهدیه نیز نیستند.

شهریه بانوان طلبه

کاربری با انتقاد از عدم پرداخت شهریه به بانوان طلبه می گوید: بنده طلبه پایه پنجم هستم گلایه ای از مسولان دارم این است که به چه دلیل هیچ خدمات معیشتی برای بانوان طلبه در نظر گرفته نمی شود؟ مگر ما طلبه نیستیم؟ در این شرایط اقتصادی با داشتن مشکلات فراوان از قبیل داشتن فرزند ما نیز ما تحصیل می کنیم اما زمانی که مشاهده می شود مشکلات ما برای مقام های بالادستی مهم نیست واقعا دلسرد می شویم.

کاربری با بیان این که بسیاری از طلاب به دلیل این که نمی توانند وام هایی با مبلغ بالا در راستای خرید منزل مسکن دریافت کنند، می گوید: بانک ها به طلاب وام قرض الحسنه با مبلغ بالا نیز نمی دهند و یکی از دلائل ضعف طلاب در مسائل معیشتی این است که نمی توانند وام قرض الحسنه با مبالغ بالا دریافت کنند؛ او پیشنهاد می کند به جای واریز شهریه مراجع به برخی از بانک هایی که هیچ گونه خدمتی به طلاب ارائه نمی کنند؛ بهتر است که این وجوه به حساب خدمات کارت طلاب در مرکز خدمات حوزه های علمیه و یا صندوق قرض الحسنه دفتر تبلیغات اسلامی حوزه واریز شود.

کاربری نیز به برنامه کلان مرکز مدیریت در منشور حوزه های علمیه اشاره کرده و می گوید: در برنامه کلان مرکز مدیریت در منشور حوزه های علمیه، هشتمین اصل سیاست های امور طلاب آمده: اهتمام به هماهنگی و خدمات رسانی برتر با حفظ کرامت و زی طلبگی. طراحی نظام جامع و نقشه کلان معیشتی طلاب و خانواده ها. هدفمندی تسهیلات به طلاب، که اگر بتوان این سیاست ها را اجرایی کرد اوضاع معاش طلاب ارتقا می یابد.

ارتباط گیری با خیران

کاربر دیگری ارتباط با خیران را بهترین راه برای تأمین درآمدهای پایدار حوزه دانسته و می گوید: در سیاستها و چشم انداز حوزه های علمیه منابع پایدار لحاظ شده از سوی دیگر مدیریت محترم حوزه ها به دنبال جذب و تامین منابع مالی برای خوداتکایی مالی حوزه است که از طریق گسترش ارتباط با خیران و کسب درامدهای پایدار می توان طلاب و مدارس را خوداتکایی مالی داد. /1324/ج